Đà Nẵng vừa tròn 20 tuổi, kể từ ngày trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Hai mươi năm qua, thành phố đã có một sự chuyển biến lớn lao, kỳ diệu và tôi ví đó như sự chuyển đổi từ một bé gái nhỏ thó đen đủi, tóc vàng cháy năm nào trở thành một cô gái xuân thì căng tràn sức sống, sôi nổi đang sải những bước vững chãi đầy tự tin trên đường đời.

Cầu Sông Hàn

   Nhớ về Đà Nẵng cách nay 20 năm, có lẽ không thể quên những chuyến phà ngày ngày đưa khách sang sông và những xóm nhà chồ, những bụi cây dừa nước trước đây đã từng đóng đinh bằng câu ca đầy ám ảnh “đứng bên ni Hàn ngó bên tê Hàn thấy nước xanh như tàu lá” .

   Bây giờ trên con sông Hàn, sông Cẩm Lệ đã hiện hữu 9 chiếc cầu với vẻ đẹp độc đáo khác nhau, để thành phố được mệnh danh là “thành phố của những cây cầu” . Những cây cầu chính là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa cho một vùng đất, đưa thành phố vươn mình ra với biển cả theo đúng cả nghĩa đen và nghĩa bóng; không chỉ tạo thuận lợi cho giao thông vận tải, du lịch, mà còn là những biểu tượng văn hóa độc đáo, niềm tự hào của riêng Đà Nẵng . Cô gái Đà Nẵng đã vươn lồng ngực của mình ra đón gió biển như thế đó.

   Nói đến Đà Nẵng, là nói đến những con đường. 20 năm trước đây Đà Nẵng chỉ có khoảng 300 con đường có tên gọi thì đến nay đã là 1600 con đường có tên và rất nhiều con đường mới chưa được đặt tên nữa. Không chỉ có những con đường mới mà hầu hết các tuyến đường cũ cũng đã được nâng cấp, mở rộng trải thảm nhựa mới. Và cùng với những con đường là những khu dân cư nhanh chóng mọc lên. Từ một đô thị nhỏ bé, không gian đô thị chỉ gói gọn trong phạm vi các quận Hải Châu, Thanh Khê và một phần các quận Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn, tương ứng với diện tích khoảng 5.600 ha. Đến nay, ranh giới đô thị đã lên tới khoảng gần 20.000 ha, gấp hơn 3 lần ranh giới cũ trong vòng 15 năm. Thành phố thì vươn rộng ra nhưng con đường đến với nhau thì ngắn lại .

   Nói đến Đà Nẵng, 20 năm qua là nói đến một công cuộc thay đổi diện mạo đô thị như một cuộc lột xác một cách ngoạn mục. Không chỉ người ở xa lâu lâu mới về, mà ngay chính người thành phố cũng ngỡ ngàng nhận thấy thành phố đang thay da đổi thịt từng ngày từng giờ để đến một hôm chợt thấy hôm nay Đà Nẵng mới quá, đẹp quá, lộng lẫy quá. Hơn 100.000 hộ dân, nghĩa là gần một nửa dân số thành phố di dời giải toả, có lúc cả thành phố như một đại công trường, chay đua với thời gian và cả cơ chế chính sách xã hội để có một Đà Nẵng khang trang, hiện đại. Cô gái tuổi xuân thì Đà Nẵng đã bừng tỉnh, vùng đứng dậy nở nang, quyến rũ đến không ngờ …

   Năm 2002, khi có dịp đi nước ngoài, ngắm những ngôi nhà cao tầng mọc lên ở thủ đô nước bạn, nghĩ về thành phố mình khi ấy chỉ có chừng vài ba ngôi nhà trên 5,7 tầng là mấy khách sạn ở đường Phan Chu Trinh mà cảm thấy thật buồn tủi. Chúng tôi thầm mong Đà Nẵng có được nhiều hơn những ngôi nhà cao chừng 10 tầng trở lên để xứng tầm với danh nghĩa một đô thị. Nhưng bây giờ chỉ sau hơn 10 năm, Đà Nẵng đã có hàng loạt những cao ốc 20, 25 và trên 30 tầng, những công trình quả thật đã vươn lên nâng tầm thành phố “gần lại với trăng sao”.

   Đến Đà Nẵng bây giờ, bạn bè xa gần đều đánh giá cao về sự sạch đẹp, than thiện, mến khách của những chủ nhà. Cô gái Đà Nẵng đã chú ý hơn đến dáng điệu, lời nói, không còn vẻ cục mịch, quê mùa với giọng nói nặng trịch ngày xưa nữa. Cô gái Đà Nẵng cũng đã tỏ ra năng động nhạy bén hơn với môi trường hội nhập để trở thành điểm đến cho nhiều sự kiện quốc tế quan trọng như lễ hội pháo hoa quốc tế, Đại hội thể thao bãi biển châu Á, và sắp tới đây là Tuần lễ cấp cao APEC.

   Đà Nẵng có rất nhiều điều để người Đà Nẵng tự hào kể với bạn bè khắp nơi. Nhưng niềm tự hào hơn cả đó chính là niềm tin và sự đồng thuận để làm nên những điều kỳ kiệu trên quê hương mình. Người Đà Nẵng tin vào chính quyền, tin vào những chủ trương chính sách của lãnh đạo thành phố sẽ đem đến cho mình những lợi ích thiết thực, và thực tế họ đã được thụ hưởng những lợi ích đó như một lẽ tự nhiên. “Thành phố 5 không”, “thành phố 3 có” và bây giờ là “thành phố 4 an” là những chương trình hiện thực hoá ước mơ bao đời của các thế hệ đi trước cho một Đà Nẵng giàu đẹp, văn minh.
Và như một cô gái mới dậy thì, Đà Nẵng còn đó những điều chưa hoàn thiện. Tốc độ đô thị hoá quá nhanh chóng, sự khai thác quá mức đất đai, môi trường tự nhiên làm nảy sinh nhiều bất cập, thiếu đồng bộ, nguy cơ suy giảm về môi trường sinh thái, làm phá vỡ cấu trúc cảnh quan tự nhiên, thiếu tích hợp không gian xanh hay làm mất đi phần đặc trưng của các vùng cảnh quan văn hoá đặc sắc…

   Đà Nẵng là một cô gái đẹp nhưng cái đẹp đó cần được hoàn thiện dần theo hướng phát triển bền vững, hiện đại mà vẫn phát huy được những giá trị truyền thống, năng động, sáng tạo mà vẫn đằm thắm, dịu dàng; toả sáng lung linh mà vẫn thanh lịch, tinh tế. Đó là trách nhiệm lớn đặt trên vai những thế hệ người Đà Nẵng hôm nay. Bằng tình yêu và niềm tự hào về thành phố quê hương, từ con đường mà cha anh đã mở, dẫu còn nhiều gian khó, những người Đà Nẵng - 20 tuổi sẽ tiếp tục công cuộc dựng xây để Đà Nẵng ngày càng đẹp đẽ, đằm thắm, vững vàng hơn.

   Để kết thúc bài viết này, xin mượn lời thơ của một người Đà Nẵng, người đã là kiến trúc sư trưởng cho một Đà Nẵng đáng tự hào hôm nay, cố Bí thư Thành uỷ Nguyễn Bá Thanh.

   “Mắt nhìn thẳng và chân ta bước tiếp
   Xây thành phố này vươn tới những tầm cao
   Thêm những chiếc cầu cho đôi bờ nối nhịp
   Thêm những công trình gần lại với trăng sao”.