Có
nhiều chủ xe và lái xe cứ đến hạn kiểm định là đưa xe đi đăng kiểm mà không có
một sự chuẩn bị nào. Vì vậy sau khi điểm định họ nhận được kết quả kiểm định là
không đạt tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (ATKT&BVMT), sau
đó mới đem xe đi sửa chữa. Việc đó rất mất thời gian và chi phí sửa chữa (vì
hay bị ép giá sửa chữa xe). Thực ra có những lỗi rất thông thường mà chủ phương
tiện và lái xe có thể tự kiểm tra, sữa chữa cho xe của mình trước khi đi kiểm
định để việc kiểm tra được nhanh chóng, cũng như tiết kiệm được chi phí sửa chữa và đảm bảo an toàn cho xe của mình.
Dựa
vào kinh nghiệm kiểm định xe, chúng tôi xin trao đổi với các chủ xe và lái xe
trước khi đi đăng kiểm cần chuẩn bị, kiểm tra, bảo dưỡng kỹ thuật tùy theo tình
trạng xe của mình.
Theo
quy trình, khi kiểm định ôtô đăng kiểm viên sẽ kiểm tra 5 công đoạn:
- Công đoạn 1: Kiểm tra tổng quát.
- Công đoạn 2: Kiểm tra phần trên ôtô.
- Công đoạn 3: Kiểm tra phanh.
- Công đoạn 4: Kiểm tra khí thải tiếng
ồn.
- Công đoạn 5: Kiểm tra phần dưới ôtô.
Tùy theo tuổi của xe, mức độ hoạt động
nhiều hay ít, loại xe mà bạn nên có sự kiểm tra, bảo dưỡng. sửa chữa trước khi
đưa đi kiểm định.
Chúng
tôi xin giới thiệu các hạng mục kiểm tra ở các công đoạn như sau:
1.
Công đoạn 1: Kiểm tra tổng quát:
Có 13 hạng mục kiểm tra liên quan đến biển số đăng
ký, số khung, số máy, động cơ và các hệ thống liên quan, màu sơn, bánh xe và
lốp dự phòng, cơ cấu chuyên dùng, cơ cấu khóa hãm, đèn chiếu sáng phía trước,
đèn tín hiệu, thiết bị bảo vệ thành bên, chắn bùn, bình chữa cháy.
Ở công đoạn này các bạn cần lưu ý kiểm
tra trước khi đi kiểm định một số hạng mục như sau:
- Lốp xe (vỏ xe): Phải lắp lốp xe đúng
kích cỡ ghi trong giấy chứng nhận kiểm định. Lốp xe không được mòn tới dấu hiệu
chỉ báo mòn của nhà sản xuất lốp (nhìn vào mặt hông của lốp bạn sẽ thấy 6 hình
tam giác nhỏ, từ mỗi dấu tam giác này nhìn vào bè mặt hoa lốp sẽ thấy các gờ
chỉ báo mòn ở trong rãnh của hoa lốp). Riêng lốp trước có yêu cầu cao hơn tức
là phải sử dụng lốp chưa mòn nhiều, chiều cao lốp còn lại nên từ 1mm trở lên.
- Đèn chiếu sáng: Phải có đầy đủ đèn
pha, cốt ở hai bên, riêng đèn pha các bạn có thể kiểm tra bằng cách đậu xe cách
một bức tường khoản 10m và bật đèn pha cho chiều vào bức tường, thấy trên tường
có vùng ánh sáng tập trung và vùng ánh sáng này không cao quá hay thấp quá.
.png)
- Đèn tín hiệu: Đèn báo rẽ, đèn phanh,
đèn kích thước, đèn báo lùi: Còn sáng khi bật công tắc, các nắp chụp đèn không
nứt vỡ.
- Thùng xe (đối với xe tải ben và xe
ben): Thùng xe phải đúng kích thước ghi trong giấy chứng nhận kiểm định. Không
được tự ý cơi cao thùng hàng để chở quá tải.
Riêng
với các xe tải thông thường thì chiều cao bửng hông nguyên thủy của xe khoảng
400 mm... Nếu muốn lắp khung mui che mưa nắng cho hàng hóa thì các bạn phải làm
hồ sơ cải tạo thùng hàng.
2.
Công đoạn 2: Kiểm tra phần trên ôtô:
Công đoạn này
gồm 17 hạng mục kiểm tra đó là: Kính chắn gió, gạt nước, và phun nước rửa kính,
gương chiếu hậu và đồng hồ trên bảng điều khiển, vô lăng lái, trục lái, trợ lực
lái, các bàn đạp điều khiển, phanh đỗ, tay vịn, cột chống (với xe khách), ghế
ngồi và đai an toàn, thân vỏ buồng lái, thùng hàng, sàn bệ khung xương, cửa và
tay nắm, dây điện phần trên.
Ở trong công đoạn này trong quá trình
sử dụng nếu bạn cảm nhận ly hợp, tay số vô lăng tay lái có vấn đề thì nhất
thiết bản phải đưa xe vào garage bảo dưỡng, sửa chữa vì tất cả các hệ thống
trên điều liên quan đến an toàn của người ngồi trên xe và tuổi bền sử dụng xe.
Nếu phát hiện sớm và sửa chữa kịp thời thì chẳng tốn bao nhiều tiền, ngược lại
nếu để lâu không sửa chữa thì không những mất an toàn mà còn tốn nhiều tiền cho sửa chữa về sau. Ngoài ra có một số lưu ý để các bản kiểm tra trước khi đi kiểm
định như sau:
- Kính chắn gió: Không nứt vỡ.
- Gạt nước phun nuớc rửa kính: Hoat
động bình thường.
- Vô lăng lái, trục lái: Các bạn ngồi
vào ghế lái, hai tay giữ vôlăng lái và lắc dọc, lắc ngang. Nếu có độ rơ dọc hay
rơ ngang nhiều thì cần kiểm tra sửa chữa ngay.
Sau
đó quay nhẹ vô lăng theo hai phía trái và phải (riêng xe có trợ lực lái phải nổ
máy khi kiểm tra) kết hợp với việc nhìn xuống bánh xe bên trái. Nếu các bạn
phải quay vô lăng lái 1 góc lớn mà bánh xe trước chưa dịch chuyển thì phải kiểm
tra điều chỉnh cơ cấu lái (bốt lái) và các rô tuyn lái.
3.
Công đoạn 3: Kiểm tra phanh trên băng thử:
Công đoạn này đăng kiểm viên kiểm tra
4 hạng mục sau: Độ trượt ngang của bánh xe dẫn hướng, sự làm việc và hiểu quả
của phanh chính, sự làm việc và hiệu quả của phanh đỗ (phanh tay), sự hoạt động
của các thiết bị phanh khác.
Thông
thường khi kiểm tra công đoạn này nguyên nhân không đạt tiêu chuẩn là: Trượt
ngang của bánh dẫn hướng lớn. Hiệu quả phanh chính (phanh chân) thấp, độ lêch
giữa 2 bánh xe trên trục của phanh chính quá qui định, hiệu quả phanh tay thấp.
Các chỉ tiêu này đăng kiểm viên kiểm
tra bằng thiết bị. Tuy nhiên các bạn có thể tự kiểm tra trước khi đi kiểm định
theo các cách như sau:
- Kiểm tra trượt ngang của bánh dẫn
hướng: Bạn nên sự dụng 2 lốp trước cùng kiểu hoa lốp đồng đều về chiều cao hoa
lốp và cho xe chạy trên một đoạn đường thẳng và đường bằng vắng xe cộ. Khi đang
chạy thẳng bạn chỉ giữ hờ tay lái và đi với tốc độ chậm 5Km/h. Nếu bạn không
cần đánh lái mà xe vẫn tiếp tục đi thẳng là tương đối đạt yêu cầu. Nếu không
đánh lái mà xe bị lệch hướng sang trái hay sang phải nhiều thì bạn cần kiểm tra
điều chỉnh dàn đầu (đối với xe ôtô con) hay kiểm tra độ chụm bánh xe và kiểm tra
độ rơ ngõng quay lái (ắc-phi-dê) đối với ôtô tải.
- KIểm tra phanh chính (phanh chân):
Chọn một đoạn đường bằng phẳng, vắng xe cộ, nền đường nhựa hay ximăng. Chạy xe
với vân tốc 30km/h. Sau đó ngắt côn và đạp thắng và đo quảng đường chạy được từ
khi khi đạp thắng đến khi xe dừng hẳn. Nếu quảng đường phanh lớn hơn 7,2m đối
với xe con, trên 9,5m đối với xe tải nhỏ, trên 11m đối với xe tải lớn thì hiệu
quả phanh chính chưa đạt yêu cầu. Ngoài ra còn lưu ý khi phanh, thân xe không
được lệch sang bên trái hay bên phải quá nhiều. Nếu xe đang đi giữa làn đường
có bề rộng 3,5m mà khi phanh xe lệch ra khỏi làn đường này thì phanh bị lệch
(phanh bên trái và phanh bên phải cùng một trục một trục không đều nhau). Khi
đó nếu xe lệch sang trái là bánh xe bên phải thắng yếu và ngược lại xe lệch
sang phải thì bánh bên trái thắng yếu. Cũng có thể kết hợp nhờ người khác quan
sát vết phanh trên đường. Nếu bánh xe nào không có vết phanh hay vết phanh mờ
thì bánh đó phanh yếu hay không có tác dụng.
- Kiểm tra phanh tay: Chạy xe với tốc
độ 15km/h. Kéo phanh tay và đo quảng đường phanh. Nếu quảng đường phanh lớn hơn
6m là không đạt yêu cầu, cần phải kiểm tra sữa chữa. Cũng có thể kiẻm tra phanh
tay bằng cách cho xe đậu trên dốc 20%. Nếu xe đậu trên dốc này không bị trôi là
đạt yêu cầu.
4.
Công đoạn 4: Kiểm tra khí thải và tiếng ồn:
Công
đoạn này có 4 hạng mục kiểm tra: Độ ồn, còi điện, nồng độ CO và HC phát thải
của xe xăng, độ đục (khói) của khí thải động cơ dầu.
Ở công đoạn này các bạn cần chú ý kiểm
tra một số hạng mục sau.
- Còi điện: Xe phải có còi điện, không
được sử dụng còi hơi (trừ còi hơi nguyên thủy của nhà chế tạo xe).
- Kiểm tra khí thải của động cơ xăng:
Nếu xăng lửa xe của bạn có vấn đề chắc chắn không đạt tiêu chuẩn vì như vậy quá
trình cháy của động cơ không tốt nên nồng độ khí thải sẽ tăng cao chất CO và HC.
Theo kinh nghiệm thì xe xăng phải chạy tốt độ cầm chừng (ga-răng-ti) ổn định.
Không có mùi xăng sống ở phía ống xả và xe lên ga ngọt là có khả năng đạt yêu
cầu.
- Kiểm tra khói động cơ dầu: đối với
động cơ Diesel đăng kiểm viên kiểm tra khói ở tốc độ vòng quay lớn nhất (theo
quy định) của động cơ (có khi lên đến 4200 v/p). Vì vậy bạn phải kiểm tra cánh
quạt gió. Dây curoa bơm nước, két nước làm mát. Rất nhiều xe do không kiểm tra
nên khi đăng kiểm viên kiểm tra khói bị gãy cách quạt gió, phá két nước làm
mát, vỡ lọc nhớt máy… Nếu bạn thường chở nặng phải tăng dầu hết cỡ cũng phải
chỉnh lại, có bạn sợ xe ăn dầu nên khóa bớt dầu lại đăng kiểm viên đạp ga không
đến tốc độ kiểm tra cũng không đạt. Ngoài ra còn phải để ý khi xe lên ga mạnh
có phun khói nhiều không. Nếu có nhiều khói thì bạn nên kiểm tra, bảo dưỡng xem
lọc gió, lọc dầu có bị ngẹt không, dùng gậy gõ nhẹ vào ống bô xả và nẹt ga cho
muội bám vào ra hết. Nếu đã kiểm tra các bộ phận trên mà vẫn nhiều khói thì
phải đi cân chỉnh bơm cao áp và vòi phun của động cơ (bơm, béc, heo dầu).
5.
Công đoạn 5: Kiểm tra phần dưới ôtô :
Công đoạn này đăng kiểm viên kiểm tra
18 hạng mục như sau: Sắt xi và liên kết, dẫn động phanh chính, dẫn động phanh
đỗ, dẫn động li hợp, cơ cấu lái và dẫn động khớp cầu và khớp chuyển hướng,
ngõng quay lái, moay ơ bánh xe, hệ thống đàn hồi, hệ thống treo khí nén, thanh
dẫn hướng và thanh ổn định, giảm chấn, khớp nối của hệ thống treo, các đăng,
hộp số, cầu xe, hệ thống dẫn khí xả, dây điện phần dưới.
Ở phần này các bạn chú ý kiểm tra các
bộ phận chính sau:
- Kiểm tra Rô tuyn lái: Nhờ một số
người khác lắc vô lăng lái qua lại và bạn nhìn vào các rô tuyn lái có thể biết
được rô tuyn lái nào rơ để sữa chữa và thay mới.
- Kiểm tra nhíp: Kiểm tra nhíp có lá
nhíp nào bị gãy hay nhíp bị xô lệch không.
- Kiểm tra các đăng: Dùng tay lay lắc
các đăng có thể phát hiện gối đỡ hay khớp các đăng bị rơ lỏng để có thể sữa
chữa kịp thời.
Nếu xe của bạn là xe mới (dưới 7 năm)
bạn không cần lo lắng lắm ở công đoạn này. Theo kinh nghiệm nếu bạn lái xe trên
đường dằn không phát hiện tiếng kêu lạ thì chỉ cần kiểm tra trực quan tại nhà
là đủ. Trường hợp bạn cảm nhận không bình thường nên đưa xe đến gara.Tại đây kỹ
thuật viên đưa vào hầm kiểm tra hoặc đưa lên cẩu nâng có thể phát hiện ra các
khiếm khuyết trong các hệ thống để sửa chữa bảo dưỡng kịp thời.
Không ai hiểu xe của bạn bằng chính bạn. Vì vậy chúng
tôi khuyên các bạn hãy kiểm tra, điều chỉnh, bảo dưỡng, sửa chữa tùy theo tình
trạng xe mình trước khi đưa đi kiểm định.
BVT (nguồn: Tạp chí Đăng kiểm)