Thời gian vừa qua, trong dư luận xã hội và trên các phương tiện thông tin đại chúng có nhiều ý kiến trái chiều về việc đầu tư xây dựng công trình Hầm qua sông Hàn. Để có cái nhìn khách quan và đầy đủ hơn, Sở Giao thông vận tải (GTVT) thành phố Đà Nẵng xin thông tin và làm rõ một số nội dung liên quan về quá trình chuẩn bị đầu tư dự án xây dựng công trình vượt sông Hàn, thành phố Đà Nẵng như sau:
Về sự cần thiết phải đầu tư công trình Hầm qua sông Hàn
- Về mặt tổng thể
Hiện nay, tốc độ đô thị hóa khu vực phía Đông của thành phố đang diễn ra tương đối nhanh chóng với hàng loạt các khu dân cư, chung cư, dẫn đến nhu cầu đi lại giao thương của người dân ở đây qua sông Hàn ngày càng tăng cao; cùng với sự phát triển nhanh trên lĩnh vực du lịch, dịch vụ, tốc độ tăng trưởng phương tiện xe cơ giới trong những năm gần đây (ô tô tăng gần 12%/năm, xe máy tăng gần 8%/năm) đã bắt đầu gây áp lực lên hạ tầng giao thông thành phố; đặc biệt, tại các trục dọc có công trình vượt sông (khu vực cầu Rồng, cầu sông Hàn) và các trục đường ngang kết nối. Với định hướng phát triển mạnh về du lịch, dịch vụ, thương mại trong thời gian đến, lượng người và phương tiện qua lại giữa 2 bờ sông Hàn dự báo sẽ ngày càng gia tăng. Thành phố đã và đang triển khai thực hiện nhiều giải pháp về tổ chức giao thông; cải tạo, nâng cấp hạ tầng giao thông, nhưng đó chỉ là những giải pháp ngắn hạn; cần phải có những giải pháp mang tính chiến lược, “dài hơi” hơn để giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông một cách bền vững.
Thời gian qua, lãnh đạo thành phố Đà Nẵng đã chọn phát triển hạ tầng giao thông làm “khâu đột phá”, tạo động lực mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Thực tế đã chứng minh, đó là một quyết định đúng đắn. Nếu hạ tầng giao thông không đi trước một bước thì ùn tắc giao thông sẽ không chỉ diễn ra cục bộ ở một số vị trí vào giờ cao điểm như hiện nay, mà có thể sẽ là một “vấn nạn”, “điểm nghẽn” cho sự phát triển kinh tế - xã hội như một số thành phố lớn của nước ta đang từng ngày phải đối mặt.
Trong khi đó, để đầu tư xây dựng một công trình vượt sông thì thời gian nghiên cứu, chuẩn bị đầu tư và thi công xây dựng hoàn thành phải kéo dài từ 7 - 10 năm. Do vậy, việc nghiên cứu triển khai dự án đầu tư công trình vượt sông Hàn vào thời điểm nay là hợp lý và kịp thời. Nếu chuẩn bị tốt tất cả các công việc, từ chủ trương vào tháng 10/2015 và báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền chấp thuận, thì cũng đến năm 2018 mới có thể khởi công xây dựng được công trình.
- Xét ở góc độ quy hoạch giao thông đô thị
Về phía Đông, khu vực phía Đông Bắc quận Sơn Trà cho đến nay vẫn còn là một vùng đất tiềm năng cần được khai thác. Trong khi đó, trục giao thông Vương Thừa Vũ, Trần Thánh Tông, Vân Đồn đã hình thành khá lâu nhưng chưa thể phát huy được vai trò của mình. Khoảng cách trục ngang theo hướng Đông - Tây (về phía biển) từ đường Phạm Văn Đồng đến đường Lê Đức Thọ là khá lớn (khoảng 4,0 km). Trong khi đó, về phía Tây sông Hàn, khu vực nhà ga hiện tại sẽ được quy hoạch tái thiết thành khu trung tâm thương mại, dịch vụ; là đầu mối giao thông kết nối vận tải công cộng, dự kiến bắt đầu triển khai năm 2018. Lúc đó, trục đường Đống Đa sẽ là tuyến giao thông quan trọng, kết nối với trục dọc Trần Phú, 3 tháng 2, Bạch Đằng - Như Nguyệt.
Việc kết nối trục đường Đống Đa với trục đường Vân Đồn sẽ tạo thành một trục ngang hoàn chỉnh theo hướng Đông - Tây; vừa đảm bảo khoảng cách hợp lý giữa các trục giao thông, kết nối tổng thể hệ thống đường ven biển hoàn chỉnh, góp phần hoàn chỉnh tổ chức giao thông đô thị trong tương lai; vừa phát huy tối đa hiệu quả các công trình giao thông đã được đầu tư xây dựng; khai thác và phát huy tối đa vùng đất phía Đông - Bắc và tiềm năng du lịch biển của thành phố như trục đường Phạm Văn Đồng, Võ Văn Kiệt, v.v...góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội khu vực phía Đông - Bắc thành phố (bao gồm cả khu vực phía Đông và phía Tây sông Hàn) một cách cân bằng, hài hòa với các khu vực phía Đông của thành phố.
Quá trình lựa chọn hướng tuyến và phương án Hầm qua sông Hàn
Trên cơ sở quy hoạch chung thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, lãnh đạo Thành phố đã thống nhất chủ trương và chỉ đạo Sở GTVT phối hợp với Sở Xây dựng cùng các ban, ngành liên quan triển khai nghiên cứu đầu tư công trình giao thông vượt sông Hàn, khu vực giữa cầu sông Hàn và cầu Thuận Phước tại Thông báo số 200/TB-UBND ngày 19/10/2015.
Qua khảo sát thực tế, phân tích hiện trạng dân cư cũng như hệ thống giao thông khu vực; đối chiếu với qui hoạch chung và quy hoạch chi tiết của thành phố Đà Nẵng đã và đang triển khai thực hiện, các cơ quan, đơn vị chức năng tổ chức nhiều cuộc họp, bàn bạc, đề xuất nhiều hướng tuyến khác nhau kết nối giữa hai bờ sông, cũng như loại hình công trình vượt sông Hàn (về hướng tuyến có 5 phương án tuyến đề xuất: (1) nối từ nút Đống Đa - 3/2 chạy dọc theo đường Như Nguyệt đi qua sông kết nối qua đường Vân Đồn; (2) nối từ đoạn cuối đường Đống Đa qua khu dân cư thuộc phường Thuận Phước, đường 3 - 2, đường Như Nguyệt đi qua sông kết nối với đường Vân Đồn), (3) nối từ nút Đống Đa - 3/2 đi qua sông kết nối với đường Nguyễn Thị Định;(4 ) nối từ Trần Quý Cáp đi qua sông kết nối với đường Nguyễn Thị Định; (5 )nối từ nút Đống Đa - đường 3 - 2 đi qua sông kết nối với đường Vân Đồn; cùng với đó là phương án cầu vượt và hầm chui).
Tại cuộc họp để báo cáo Thường trực UBND thành phố ngày 22/12/2015, lãnh đạo UBND thành phố đã thống nhất chọn phương án tuyến nối từ nút Đống Đa - 3/2 chạy dọc theo đường Như Nguyệt kết nối qua đường Vân Đồn bằng công trình hầm với mục tiêu hạn chế tối đa giải tỏa, ảnh hưởng đến người dân; đảm bảo cảnh quan 2 bờ sông Hàn (Thông báo 03/TB-VP ngày 04/01/2016); đồng thời, giao Sở GTVT nghiên cứu thêm về giải pháp kết cấu, nút giao thông 2 đầu công trình, công tác khai thác, vận hành, duy tu để báo cáo Ban Thường vụ Thành ủy cho ý kiến chỉ đạo.
Ngày 08/01/2016, sau khi nghe Thường trực UBND thành phố báo cáo, Ban Thường vụ Thành ủy đã cơ bản thống nhất chủ trương đầu tư công trình vượt sông Hàn theo phương án nêu trên; đồng thời, lãnh đạo thành phố cũng giao Sở GTVT phối hợp với các sở, ngành liên quan nghiên cứu, có kế hoạch thi tuyển phương án cũng như tổ chức lấy ý kiến của các chuyên gia, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Đà Nẵng, các đoàn thể, hiệp hội và cơ quan có liên quan về phương án thiết kế công trình qua sông Hàn để có giải pháp tối ưu (Thông báo 44-TB/TU ngày 14/01/2016 của Thành ủy Đà Nẵng, Công văn số 596/UBND-QLĐTư, ngày 22/01/2016, số 1271/UBND-QLĐTư ngày 24/02/2016 UBND thành phố Đà Nẵng). Sở GTVT thành phố cũng đã tổ chức đoàn công tác vào làm việc với Sở GTVT TP. Hồ Chí Minh, Trung tâm Quản lý Đường hầm sông Sài Gòn để tìm hiểu về quá trình triển khai dự án và vận hành, khai thác hầm Thủ Thiêm; đồng thời, Sở GTVT thành phố cũng đã có Công văn 734/SGTVT-GĐ & QLCL, ngày 26/2/2016 gửi Liên Hiệp các Hội Khoa học - Kỹ thuật (KHKT) thành phố Đà Nẵng để chủ trì, phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Đà Nẵng tổ chức lấy ý kiến các chuyên gia, các hiệp hội.
Sau buổi tổ chức Hội thảo lấy ý kiến các chuyên gia, các nhà khoa học, các hiệp hội và đơn vị liên quan về công trình vượt sông Hàn vào ngày 19/3/2016, Liên Hiệp các Hội KHKT thành phố đã tổng hợp các ý kiến và báo cáo kết quả cho Lãnh đạo thành phố.
Thực hiện nội dung phiếu chuyển số: 886/PC-VP ngày 26/3/2016 và số 961/PC-VP ngày 31/3/2016 của Văn phòng UBND thành phố, kèm theo Công văn số 70/CV-LHH ngày 21/3/2016 của Liên Hiệp các Hội KHKT thành phố Đà Nẵng “V/v góp ý xây dựng công trình vượt sông Hàn” và Công văn số 08/PB-HQH ngày 16/3/2016 của Hội Quy hoạch phát triển đô thị thành phố Đà Nẵng “Về việc góp ý xây dựng công trình hầm qua sông Hàn”, Sở GTVT đã có văn bản số 1512/SGTVT-GĐ & QLCL ngày 15/4/2016 giải trình làm rõ một số nội dung liên quan đến các ý kiến góp ý của Liên Hiệp các Hội KHKT thành phố và Hội Quy hoạch phát triển đô thị thành phố.
Phương án đầu tư công trình giao thông vượt sông Hàn được Tư vấn tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện bổ sung theo các ý kiến góp ý của các chuyên gia và các hiệp hội của thành phố. Qua buổi họp nghe báo cáo ngày 27/4/2016 Ban Thường vụ Thành ủy, Thường trực UBND Thành phố đã thống nhất giao Sở GTVT chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan khẩn trương tiến hành các bước chuẩn bị đầu tư, thăm dò địa chất, khái toán kinh phí đầu tư đảm bảo tính khả thi về giải pháp kết cấu, biện pháp tổ chức thi công, công tác quản lý vận hành khai thác, duy tu bảo dưỡng, báo cáo Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng xem xét, cho ý kiến trong tháng 6/2016.
Tại cuộc họp ngày 22/6/2016, sau khi nghe đơn vị Tư vấn báo cáo phương án, ý kiến của lãnh đạo UBND thành phố, các sở, ngành liên quan, Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng đã thống nhất chủ trương cho tổ chức thi tuyển quốc tế công trình giao thông vượt sông Hàn để lựa chọn phương án tối ưu.
Cuộc thi đã được thông tin rộng rãi trên các phương tiện truyền thông từ ngày 30/7/2016, qua đó đã có 11 Công ty tư vấn thiết kế có uy tín trong nước và quốc tế liên danh, liên kết thành 6 đơn vị tham gia dự thi.
Qua kết quả báo cáo các phương án dự thi vào ngày 25/9/2016, các thành viên Hội đồng thi tuyển đã có ý kiến nhận xét chưa có phương án nào được đề xuất một cách hoàn chỉnh, đáp ứng được yêu cầu đề ra về tổ chức giao thông, kiến trúc đặc sắc, không gian, cảnh quan...Tuy nhiên, đa số các thành viên Hội đồng Thi tuyển đã kiến nghị thành phố lựa chọn phương án Hầm để đầu tư xây dựng, mặc dù, chi phí xây dựng, vận hành khai thác có cao hơn so với phương án cầu, với lý do:
Về mặt không gian, cảnh quan đô thị
- Đảm bảo hài hòa giữa xây dựng công trình với việc giữ gìn, bảo tồn, tôn tạo các điều kiện tự nhiên đặc trưng của khu vực với hình ảnh “Sông - Núi - Biển” liền kề với nhau.
- Giải pháp này sẽ giữ được khoảng không gian mặt nước hiện trạng từ cầu sông Hàn về phía biển, với một phạm vi đủ rộng cho việc tổ chức các lễ hội, hoạt động du lịch trên sông nước; du lịch bằng thuyền buồm;…
Về mặt quy hoạch
- Việc khai thác không gian ngầm phục vụ cho giao thông đô thị là xu thế tất yếu đối với một đô thị hiện đại.
- Phát huy tối đa hiệu quả cảng Sông Hàn cũng như phát triển các bến du thuyền đã được quy hoạch đoạn giữa cầu sông Hàn và cầu Thuận Phước, các tàu du lịch cỡ lớn (chiều cao dưới 27m), các du thuyền vào ra cập bến trong trung tâm thành phố di chuyển thuận lợi, tô thêm vẻ đẹp của dòng sông Hàn.
- Chỉnh trang lại đô thị khu vực dân cư phía Tây có đông đúc, đường kiệt, hẻm nhỏ không đủ điều kiện nâng cấp hoàn thiện hạ tầng đô thị.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho người lưu thông an toàn, thông suốt trong tất cả thời gian, nhất là trong điều kiện thời tiết bất lợi (mưa to, gió lớn).
- Đảm bảo được tất cả mọi vấn đề về phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh đối với một thành phố văn minh và hiện đại.
Theo đó, tại cuộc họp ngày 18/10/2016, tập thể lãnh đạo Thành phố đã thống nhất lựa chọn phương án đầu tư xây dựng công trình Hầm qua sông Hàn, vì đây là phương án có nhiều ưu điểm hơn, cũng là phương án có tính chất lâu dài; đồng thời, không phá vỡ cảnh quan sông Hàn ở khu vực này.
Trên cơ sở nghiên cứu hoàn thiện các phương án hầm, tại cuộc họp để báo cáo Ban Thường vụ Thành ủy vào ngày 27/12/2016, qua phân tích ưu điểm, nhược điểm của 2 phương án tuyến, ý kiến tham gia của các sở, ngành liên quan và tập thể lãnh đạo UBND thành phố, Ban Thường vụ Thành ủy đã thống nhất lựa chọn phương án tuyến hầm đi thẳng. Mặc dù, việc triển khai có khó khăn hơn (do phải giải tỏa khoảng 210 hộ dân), kinh phí có tốn kém hơn, nhưng đây là phương án đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật, an toàn giao thông, thuận tiện cho việc tổ chức giao thông và kết nối giao thông công cộng; đồng thời, đây cũng là cơ hội để thành phố chỉnh trang đô thị khu vực dân cư phía bờ Tây (có mật độ đông đúc, nhưng đường kiệt, hẻm nhỏ, hạ tầng đô thị xuống cấp) góp phần làm cho diện mạo thành phố khang trang, hiện đại hơn.
Giải pháp về mặt kỹ thuật đối với công trình Hầm qua sông Hàn
Hiện nay, trắc dọc tuyến đã được điều chỉnh (độ dốc dọc trong đoạn Hầm kín là 2%, đối với đoạn Hầm hở hai đầu độ dốc dọc không quá 4%) để đảm bảo an toàn giao thông, tuân thủ các Quy chuẩn, Tiêu chuẩn Việt Nam hiện hành. Mặt cắt ngang tuyến và Hầm đảm bảo 6 làn xe lưu thông.
Ngoài ra, đối với các ý kiến góp ý về mặt chuyên môn khác của các nhà khoa học, các hội nghề nghiệp, lãnh đạo Thành phố ghi nhận và sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị liên quan, mời chuyên gia trong và ngoài nước nghiên cứu, tính toán chi tiết trong quá lập dự án nghiên cứu tiền khả thi, nghiên cứu khả thi và các bước tiếp theo để lựa chọn phương án hợp lý, đảm bảo an toàn, hiệu quả trong quá trình khai thác sau này.
Như vậy, có thể nói rằng, qua hơn 1 năm, Thành phố đã triển khai nghiên cứu, chuẩn bị kỹ lưỡng để quyết định được chủ trương lựa chọn đầu tư công trình Hầm qua sông Hàn. Lãnh đạo Thành phố đã tổ chức rất nhiều cuộc họp, lắng nghe, ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp khác nhau; xem xét, bàn bạc, thảo luận rất kỹ về quy hoạch kết nối, thời điểm đầu tư, giải pháp thực hiện; cân nhắc nhiều phương án đầu tư xây dựng mới đi đến quyết định chủ trương đầu tư xây dựng và chọn phương án công trình Hầm qua sông Hàn.
Nguồn Sở GTVT (đ/c Lê Văn Trung-Thành ủy viên, Giám đốc Sở GTVT Đà Nẵng)